Maar niet voor kunstenaars
Dat heb ik weer eens mogen ervaren tijden de afgelopen EURART-FAIR in Amsterdam. Er is mooie omzet gedraaid door de catering, en door het groepje organisatoren dat al jarenlang dit soort beurzen organiseert. Misschien ook door een paar exposanten. Maar de meesten zag ik vergeefs wachten op wat aandacht.
Misschien functioneert deze beurs voor portrettisten. En mensen die les willen geven kunnen er hun klanten werven. Welgeteld zag ik drie kramen van mensen die ik als kunstenaar wil beschouwen. De rest, ongeveer 100 deelnemers, presenteerde vooral lieve of verleidelijke meisjesgezichten, en veel naakte borsten. De zigeunerin met de traan was niet ver weg.
Eigenlijk had ik mijzelf de teleurstelling kunnen besparen. Ik denk dat het na de lange expositie-loze periode voor mij een te grote verleiding was om weer eens werk eens te mogen laten zien. En ik vond de plek leuk, de gashouder op het Westergasterrein.
Ik verkocht een penning in brons aan een aardige mevrouw, en ik heb wonderwel contact opgedaan met twee galeriehouders. Wie weet komt daar wat uit.
Ik ben niet uit de kosten van 1350,- gekomen. Dankzij een paar lieve vrienden die mij kwamen opzoeken heb ik er gezellige momenten gehad. Maar ik doe nooit meer mee.
Enkele dagen later werd ik verrast door een ander, schitterend verdienmodel. Naar aanleiding van die EuropArtFair belde mij iemand van het programma “Passie en plezier” van RTL-4. Of ik niet op tv wilde met mijn werk. Ik ken het programma niet, maar ze komen dan een middag filmen op je atelier en produceren een film van 1,5 minuut, die in het programma wordt uitgezonden. De film krijg je ook thuisgestuurd voor eigen gebruik.
Wauw denk je dan, ik wordt ontdekt! Na een gesprek van 10 minuten waarin mij het hemd van het lijf werd gevraagd over mijn achtergrond en motivatie, kwam er en-passant uit dat RTL-4 als commerciële zender een kleine bijdrage vraagt aan de deelnemers. In mijn geval slechts €2000.
Ze dachten zeker dat wie meedoet aan de EuropArtFair ook wel geld over heeft voor wat televisiebekendheid. Zo zie je maar weer dat er veel uit zo’n beurs kan voortkomen.
Ik zal niet op hun voorstel ingaan. Mijn besteedbaar budget voor dit jaar is op.
Inmiddels lees ik Tussen Kunst en Cash van NRC-journalisten Pieter van Os en Arjen Ribbens en zie dat kunstenaars sinds enige tijd een certificaat kunnen kopen. Dan wordt je gecertificeerd kunstenaar. Daarvoor moet je zijn bij het International Institute for Artists Accreditation van David Polak.
Diezelfde David is voorzitter van Stichting Kunstweek, “een algemeen nut beogende instelling”.
Met de Anbi-status genieten zowel die stichting als de donateurs fiscale voordelen. Volgens de oprichtingsakte is de doelstelling van Kunstweek “beeldende kunst en kunstenaars in de schijnwerpers te zetten”.
Hoe?
Met de Nationale Kunstweek, de beurs Nationale Kunstdagen (in de Beursfabriek in Nieuwegein), het Landelijk Atelierweekend, de verkiezing Kunstenaar van het Jaar en het Jaarboek voor Kunstenaars. Al deze activiteiten staan open voor iedereen. Ze hebben met elkaar gemeen dat op de bijbehorende sites al snel de betaalknop in zicht komt.
The First Art Group B.V. die de initiatieven van Stichting Kunstweek uitvoert, werkt nauw samen met De Kunst Collega’s B.V. uit Roermond, waarvan zo lees ik, Raoul Locht de enig aandeelhouder is. Deze vennootschap draagt onder andere zorg voor Art Eindhoven, de Annual Dutch Art Fair en de EuropArtFair. De beurzen zijn goed georganiseerd. Deelnemers mogen zoveel mensen uitnodigen als ze willen, dus worden de beurzen druk bezocht door familieleden en kennissen. Als je de kosten voor de deelnemers bij elkaar optelt, begrijp je dat dit een geweldig verdienmodel is voor de besloten vennootschappen. De Kunst Collega’s B.V. is eveneens verantwoordelijk voor de Nederlandse Associatie Voor Beeldend Kunstenaars, de NAKB; de vereniging die is bedoeld voor “kunstenaar die gezien willen worden”.
In mij komt nu het woord OCTOPUS op,
Met groet, Marina van der Kooi
Regelmatig ontvangt de redactie van deze website oproepen om de NKvB-leden te wijzen op een prachtige kunstenwedstrijd of een fraaie kunstopdrachtprijsvraag. Zoals onlangs uit België:
…. Het gemeentebestuur schrijft een wedstrijd uit waarin we op zoek naar een kunstenaar die een permanent werk kan maken geïnspireerd door…. ….Dit ontwerp moet tekstueel, met schetsen en in maquettevorm ingediend worden tegen 1 oktober 2011. Het beste ontwerp, beoordeeld door een jury, kan in opdracht van de gemeente gerealiseerd worden. Alle ingediende ontwerpen zullen in oktober 2011 tentoongesteld worden in het administratief centrum. De gemeente voorziet een budget van 25.000 euro voor de realisatie van het winnend kunstwerk. De plaatsing van het werk gebeurt in samenspraak met de gemeente en dit ten laatste op 1 september 2012. Deze wedstrijd staat open voor iedereen…
Er klopt van alles niet aan dit bericht, maar het belangrijkste en meest storend is dat de opstellers voetstoots aannemen dat een kunstenaar een idee ontwikkelt, schetsen en tekeningen produceert en een schaalmodel meelevert, alles zonder dat daar enige vergoeding tegenover staat. De deelnemende kunstenaars worden geacht gratis al het creatieve werk te verzetten…
En meteen borrelen er vragen op zoals: Doet de gemeente dat ook bij de aanbesteding van asfalteerwerk, de aanleg van een tramlijn of het bouwrijp maken van een nieuwbouwwijk? Motiveert de gemeente ook haar ambtenaren op deze manier? Wie vandaag het best, mooist en snelst zijn werk doet krijgt salaris? Worden de wethouders op deze manier ook van de straat gehouden?
“En ambtenaren weten jullie al wie de winnaar van deze maand is….? Het is de wethouder van Kunstzaken!”
Applaus en gejuich…
“Hij heeft er namelijk voor gezorgd dat binnenkort een grote groep, toch al onderbetaalde kunstenaars, maanden lang, gratis en voor niks voor de gemeente aan het werk gaat. Eindelijk eens een echte geldbesparende actie voor onze gemeente! Dat betekent dat de wethouder en zijn personeel deze maand hun salaris zullen ontvangen! Tegen alle anderen kan ik alleen maar zeggen: Hou vol! Volgende keer beter!!!”
Jaren terug heb ik, bij wijze van test, meegedaan aan een prijsvraag waarbij werd gevraagd een ontwerp te maken voor een monument ter nagedachtenis aan een verzetsheldin. Samen met meer dan honderd anderen had ik mijn naamloze, genummerde tekeningen en maquette ingestuurd. Die geanonimiseerde inzendingen waren de 'absolute waarborg' dat het beste ontwerp ook daadwerkelijk zou winnen… Het mag daarom een indrukwekkend wonder heten, dat uit die ruim honderd anonieme maquettes precies de inzending van haar oude verzetsmakker als allerbeste ontwerp tevoorschijn kwam. Ik kan me voorstellen dat er nog steeds jaarlijks een processie wordt gehouden om ook dit wonder te gedenken.
Dick Simonis
(bijdragen aan Opinie geschieden op persoonlijke titel)